Pashupatinath is één van de plaatsen in Nepal die we wel willen zien, maar waar we niet echt naar uitkijken. Pashupatinath is de belangrijkste hindoetempel in Nepal en ligt aan de heilige Bagmati rivier. Aan de gaths (trappen om naar de rivier af te dalen) zijn plateaus gemaakt waar dagelijks crematies plaatsvinden. De Pashupatinath tempel is voor niet-hindoes niet toegankelijk, maar het zijn de crematies die vele bezoekers naar Pashupatinath trekken. Hoewel de dood bij het leven hoort is het iets waar je liever niet mee geconfronteerd wil worden. Pashupatinath willen we wel bezoeken, maar met name Ivonne weet vooraf nog niet of ze er achteraf blij mee zal zijn dat we er zijn geweest. Crematies zijn hier namelijk niet hetzelfde als in het westen, waar men het lichaam in een kist buiten het zicht van de nabestaanden verbrandt. Zodra we de Bagmati rivier oversteken zien we al direct een brandstapel op de crematieplaats voor de rijken. Ook de doden zijn hier niet gelijk. Van de negen crematieplaatsen zijn er zeven voor de gewone man en vrouw, één voor de rijken met aanzien en één voor de koninklijke familie. Vanaf de overkant van de rivier kun je alle gebeurtenissen gadeslaan. Enigszins opgelucht merkt Ivonne op dat het lijk niet meer als dusdanig te herkennen is omdat de crematie al vergevorderd is. De brand wordt door twee mannen gemanaged door af en toe met lange bamboestokken in het vuur te porren om het vuur verder aan te wakkeren. Naast de brandstapel zit de oudste zoon van de overledene die als teken van rouw zijn haren heeft afgeschoren. Het is voor ons moeilijk te begrijpen dat hij daar zo rustig zit terwijl het lichaam van zijn vader in rook op gaat. Het is indrukwekkend, maar door de serene sfeer is het niet akelig. Aan het einde van de crematie zien we dat de nabestaanden naar de rivier toe lopen. De oudste zoon ontkleedt zich en gooit zijn kleding in de rivier. Daarna wordt hij geheel in het wit gehuld. Schijnbaar zal hij het komende jaar in het wit gekleed door het leven gaan.


Pashupatinath: Leven en dood, dicht bij elkaar
Kathmandu (Nepal), 3 januari 2008

Pashupatinath is één van de plaatsen in Nepal die we wel willen zien, maar waar we niet echt naar uitkijken. Pashupatinath is de belangrijkste hindoetempel in Nepal en ligt aan de heilige Bagmati rivier. Aan de gaths (trappen om naar de rivier af te dalen) zijn plateaus gemaakt waar dagelijks crematies plaatsvinden. De Pashupatinath tempel is voor niet-hindoes niet toegankelijk, maar het zijn de crematies die vele bezoekers naar Pashupatinath trekken. Hoewel de dood bij het leven hoort is het iets waar je liever niet mee geconfronteerd wil worden. Pashupatinath willen we wel bezoeken, maar met name Ivonne weet vooraf nog niet of ze er achteraf blij mee zal zijn dat we er zijn geweest. Crematies zijn hier namelijk niet hetzelfde als in het westen, waar men het lichaam in een kist buiten het zicht van de nabestaanden verbrandt. Zodra we de Bagmati rivier oversteken zien we al direct een brandstapel op de crematieplaats voor de rijken. Ook de doden zijn hier niet gelijk. Van de negen crematieplaatsen zijn er zeven voor de gewone man en vrouw, één voor de rijken met aanzien en één voor de koninklijke familie. Vanaf de overkant van de rivier kun je alle gebeurtenissen gadeslaan. Enigszins opgelucht merkt Ivonne op dat het lijk niet meer als dusdanig te herkennen is omdat de crematie al vergevorderd is. De brand wordt door twee mannen gemanaged door af en toe met lange bamboestokken in het vuur te porren om het vuur verder aan te wakkeren. Naast de brandstapel zit de oudste zoon van de overledene die als teken van rouw zijn haren heeft afgeschoren. Het is voor ons moeilijk te begrijpen dat hij daar zo rustig zit terwijl het lichaam van zijn vader in rook op gaat. Het is indrukwekkend, maar door de serene sfeer is het niet akelig. Aan het einde van de crematie zien we dat de nabestaanden naar de rivier toe lopen. De oudste zoon ontkleedt zich en gooit zijn kleding in de rivier. Daarna wordt hij geheel in het wit gehuld. Schijnbaar zal hij het komende jaar in het wit gekleed door het leven gaan.

Openlucht crematie aan de heilige Bagmati rivier in Kathmandu

Na een tijdje zien we dat er bedrijvigheid ontstaat bij een crematieplaats voor de gewone man. Er wordt een brandstapel opgebouwd en na een tijdje zien we dat een lichaam op een brancard naar de tempel wordt gedragen voor zijn laatste tempelbezoek. Zodra de brandstapel gereed is wordt het lichaam naast de stapel gelegd. De overledene ligt onder een doek en wordt door de nabestaanden discreet ontkleed, waarna de kleding in de heilige rivier wordt gegooid. Het lichaam wordt tot aan het hoofd in witte doeken gewikkeld en vervolgens worden de overledene en de brandstapel bewierookt. Daarna wordt het lichaam driemaal rond de stapel gedragen (met de klok mee). Nadat de overledene op de stapel is gelegd loopt de oudste zoon met een brandende stok drie maal rond de stapel waarna hij de stapel aansteekt ter hoogte van de mond. Deze plaats is belangrijk omdat men gelooft dat de geest van de overledene het lichaam via de mond verlaat. Wij zien de gebeurtenissen van de overkant van de rivier, tussen veel lokale mensen en enkele andere reizigers. Ook deze crematie gebeurt in een serene sfeer. Hoewel het niet akelig is, hoeven we het niet van dichterbij te zien. Helaas zijn hier ook wannabe-fotografen die alles over hebben voor de perfecte foto. Fotografie is toegestaan, maar men hoopt dat bezoekers zich enigszins in de nabestaanden verplaatsen en zich terughoudend opstellen. Een Japanner heeft zich echter op de crematieplaats naast degene die wordt gebruikt gepositioneerd. Op een afstand van ongeveer drie meter wordt met een grote telelens de voorbereidingen van de crematie vastgelegd. Met plaatsvervangende schaamte kijken we toe hoe hij nog dichterbij probeert te komen voor het perfecte plaatje. Net voordat de stapel wordt aangestoken is er gelukkig een priester die hem naar een plekje verder weg leidt. Zodra de stapel goed vlam heeft gevat, wordt er stro over het lijf gelegd. Dit stro is vooraf in de Bagmati rivier natgemaakt waardoor er veel witte rook vanaf komt. Het gezicht van de overledene is niet meer zichtbaar en nu begint voor de nabestaanden het wachten totdat alles is opgebrand. Hier gaan enkele uren overheen.

Jongen vist geofferde muntjes uit de heilige Bagmati rivier

Het geeft een dubbel gevoel om op deze plek te zijn. In onze westerse cultuur is een begrafenis vaak iets beslotens en het zou niet snel geaccepteerd worden dat toeristen entreegeld aan de kerk of het gedenkcentrum betalen om hier naar te kijken. Hier vindt men het heel normaal dat er vreemden naar de crematie komen kijken, maar men irriteert zich waarschijnlijk wel aan de opdringerigheid van sommige bezoekers. Pashupatinath is zeker een plaats waar je wordt geconfronteerd met de dood en het leven. Terwijl er op een plateau een lichaam wordt verbrand, zijn andere gelovigen enkele meters verderop ritueel aan het baden. Terwijl de meeste zaken die zich rondom de Bagmati rivier afspelen een sterk religieus karakter hebben, zijn er ook mensen die hier puur voor het geld komen. Nadat de gelovigen muntstukjes als offer in de heilige rivier hebben gegooid, zijn er kinderen die de muntjes er op een slinkse manier weer uit proberen te vissen middels een magneet aan een touw. De magneet wordt in de rivier gegooid en wordt over de bodem gesleept in de hoop dat er muntjes aan blijven hangen wanneer ze de magneet weer binnen halen. Af en toe zie je deze jongens wegspurten omdat er een agent in de buurt is. We hebben één keer gezien dat een jongen op heterdaad werd betrapt. Zijn magneet werd ingenomen en hij kreeg een flinke draai om zijn oren. Daarna was hij weer vrij om op zoek te gaan naar een nieuwe magneet, zodat hij de resterende muntjes weer kan opvissen. Deze jongens zijn niet de enige die aan Pashupatinath geld willen overhouden. Pashupatinath trekt met haar belangrijke hindoetempel veel “heilige mannen” (Sadhus). Deze mannen met hun kleurrijk beschilderde gezichten en hun lange rastahaar weten dat ze erg fotogeniek zijn. Als er iemand een foto van hen maakt gaat daarna hun hand direct in de bedelhouding. Sadhus zijn officieel gezien afhankelijk van giften, maar het poseren lijkt hier eerder een goede business. Na verschillende uren in Pashupatinath te hebben doorgebracht kan ook Ivonne zeggen dat het bezoek haar is meegevallen. De serene sfeer zorgt ervoor dat het niet akelig is. Ondanks dat de nabestaanden veel verdriet zullen hebben gaat men hier op een hele andere manier met de dood om. Het is wel de vraag hoe lang het houdbaar is dat reizigers deze plaats bezoeken. Als er veelvuldig reizigers zijn die geen respect kunnen opbrengen voor de nabestaanden dan zou het logisch zijn als men het bezoek aan deze plaats verbiedt. De entreegelden dragen dan wel bij aan het onderhoud van de tempels, maar uiteindelijk gaat toch niet alles om het geld? Daar zullen de jongens met de magneten het wellicht niet mee eens zijn. © copyright - Babakoto.eu / 2008